Morgan Stanley tarafından Pitchbook için hazırlanan 2023 yılı Amerika'daki VC'lerin değerleme raporuna göre girişim piyasası son birkaç yılda düşüş eğiliminde olsa da, pre-seed ve seed aşamasındaki değerlemelerin 2021 yılındaki en yüksek seviyelerin altına henüz inmediği gözlemlenmiştir.Erken aşama değerlemeleri nispeten sabit kalırken, geç aşama değerlemeleri ve halka arz çıkış değerleri ise düştü. Değerlemeler düşüyor, ancak erken aşama yatırımlar hala nispeten korunaklı. 2024'te piyasanın belirsizlikle karşı karşıya kalması bekleniyor, bu da yatırımcıların daha temkinli davranmasına yol açabilir. Halka arzlar zorlaşırken, satın almalar ise daha popüler hale gelebilir.
Pre-seed ve Seed Değerlemeleri
Erken aşama ve tohum yatırım değerlemeleri, piyasadaki fiyatlandırma yavaşlamasına rağmen direnmeye devam ediyor. Erken aşama ve tohum yatırımlarındaki şirketlerin değerlemeleri, son birkaç yıldır düşen piyasa trendlerine rağmen hala yüksek. Erken aşama fon almak için şirketler, yatırımcılara daha fazla hisse satmak zorunda kalıyor. Değerlemeler yüksek olsa da, yatırımcılar daha fazla hisse istiyor ve daha az yatırım yapılıyor. Bu, bu aşamadaki yatırımların hala riskli olduğu anlamına geliyor. Bununla birlikte, erken aşama ve tohum yatırımlarındaki işlem sayıları düşüyor. Yatırımcılar, 2021'deki hızlı artıştan sonra daha temkinli davranıyor ve erken aşama ve tohum yatırımlarına daha az para yatırıyor. 2021'de erken aşama ve tohum yatırımlarının değerlemelerindeki hızlı artış, 2023'teki yüksek değerlemeleri etkilemiş olabilir. 2021'deki yüksek değerlemelerin uzun vadeli etkisi hala bilinmiyor.
Early-stage VC Değerlemeleri
Erken aşama yatırımlarda ilginç bir durum söz konusu olduğundan bahsedebiliriz. Tohum yatırımlarında değerlemeler artarken, erken aşama yatırımlarında değerlemeler düşüyor. Bu da bir darboğaza yol açıyor. Genel ortalama değerlemeler son birkaç çeyrekte sabit kalmış olsa da, yıllık 38,2 milyon dolarlık rakam 2020'den bu yana en düşük seviye. Tabii ki bakış açısı önemli, zira bu rakam hala 2020'ye göre %50'den fazla yüksek. 2023 piyasası, 2020 ile kıyaslandığında oldukça farklı. 2023'te, şirketlerin Runway’i uzatmak için fon toplama sayısı, en azından pandemi korkularının ve yanıtlarının ilk dönemi dışında, 2020'de gördüğümüz kadar yüksek değil. Bu durum, birçok şirketin önceki yatırım turlarına benzer değerlemelerle yeni yatırım turları almasına yol açtı. Ortalama değerleme artışı (1,68x) 2013'ten (1,54x) bu yana en düşük seviyeye geriledi. Aynı şekilde, yatırım turları arasında değerlemelerini artıran şirketlerin yıllık ortalama değer artışı da düştü. Bu oran 2021'de 41,2 milyon dolara ulaşırken, 2023'te sadece 12,5 milyon dolar oldu. Erken aşama şirketlerin önümüzdeki dönemdeki mücadelesi, belirsiz bir ortamda aşırı seyreltme (hisse oranının düşmesi) olmadan büyümeye devam etmek olacak.
Late-stage VC Değerlemeleri
Geç aşama yatırımlara bakarsak, yatırımlarda miktarın düştüğünü söyleyebiliriz. Bununla birlikte şirketlerin değerlemeleri de düşüyor. Yatırımcılar eskiden olduğu kadar yüksek değerlemelere sahip şirketlere yatırım yapmaya istekli değil. Bu durum geç aşama şirketler için yatırım bulmayı daha zor bir hale getiriyor. Artık şirketlerin halka arz olması veya satın alınması daha zor. Yatırımcıların daha temkinli davrandıklarını söyleyebiliriz.
Venture-growth Değerlemeleri
Venture-growth aşamasındaki girişimlerin değerlemeleri 2018’den bu yana en düşük seviyesine ulaştı ve 2023’te diğer aşamalara göre en fazla değer kaybına uğrayan şirketler oldu. Bunun nedeni olarak, bu aşamadaki şirketlerin halka arz olan şirketlerle en çok bağlantılı olması ve 2022'nin ortasından bu yana girişim ekosistemini etkileyen makro ekonomik faktörlere en yakın konumda bulunmaları diyebiliriz.
Halka arz olan şirketlerin kötü performans göstermesi ve kalitesiz girişimlerin sayısının artması ile birlikte yatırımcıların daha da temkinli davrandıklarını söyleyebiliriz. Gelecekte ne olacak diye bakacak olursak, bu eğilimlerin 2024'te de devam etmesi bekleniyor. Yatırım bulmanın zorlaşmaya devam edeceğini söyleyebiliriz. Devamında halka arz olmak veya satın alınmak da zorlaşmaya devam edecek.
Özetle, genel olarak risk sermayesi piyasasında değerlemeler düşmekte olup, bu düşüş özellikle geç aşama yatırımlarda ve halka arz çıkış değerlerinde belirgindir. Ancak, pre-seed ve seed aşama değerlemeleri bu düşüş trendinden nispeten az etkilenmiş ve erken aşama yatırımlar yüksek riskine rağmen direnç göstermiştir. Erken aşama ve tohum yatırımlarında yatırımcılar daha fazla hisse talep etmekte, bu da yatırım miktarlarının azalmasına neden olmaktadır. Gelecek dönemde, piyasa belirsizlikleri nedeniyle yatırımcıların daha temkinli davranmaları beklenmektedir; bu durum, özellikle venture-growth aşamasındaki girişimler için zorlayıcı olabilir. 2023'te ve 2024'te, halka arz olmak veya satın alınmak daha zor hale gelecek ve yatırımcılar, geçmişte olduğundan daha düşük değerlemelere sahip şirketlere yatırım yapmaya yönelebilir.
Comments